Olympus’ hoge resolutie

Olympus heeft een interessant stap gemaakt met de introductie van de OM-D E-M5 ll. In plaats van 40 Mpixel op een vrij kleine sensor the proppen om te blijven concurreren met camera’s als de Canon EOS-5DS, gebruikt Olympus ‘sensor-shift’ technologie om 40 Mpixel uitvoer te halen uit een 16 Mpixel sensor. Je kunt er over twisten of je hiermee echt dezelfde detaillering krijgt als met een 40 Mpixel sensor, maar het is beslist een interessante technologie, die ook gebruikt kan worden om (bij een normale resolutie) een hogere kleurechtheid te verkrijgen. Op dit moment moeten de foto’s wel vanaf statief worden gemaakt, maar Olympus vertrouwt erop dat in de toekomst ook uit de hand te fotograferen zal zijn. Is dit de toekomst van hoge resolutie fotografie? Nee, ik denk dat dit echte hoge resolutie sensoren niet kan vervangen in de meeste situaties. Hoe meer het onderwerp namelijk beweegt, hoe groter de problemen. De reden hiervoor is als volgt:

Hoewel de technologie (die al eerder werd gebruikt door JVC en Hasselblad) interessante mogelijkheden biedt, is er een probleem dat zelfs de beste Olympus ingenieurs niet kunnen oplossen. De techniek is alleen goed bruikbaar voor heel stil staande objecten, ongeacht hoe snel de sensor kan bewegen, en ongeacht hoe goed Olympus het geheel kan stabiliseren. De reden is de wetten van de fysica. Stel dat je een opname kunt maken met 1/125e seconde, f/8 en ISO100. Als je acht opnamen maakt om die te combineren tot een hoge resolutie beeld, zal dit dus 8 * 1/125e seconde duren, zelfs als er geen enkele vertraging tussen die opnamen in zou zijn. Dat is 1/15e seconde en dat kan niemand veranderen, ook Olympus niet. In de praktijk zal de gecombineerde sluitertijd nog een stukje trager zijn, want er is natuurlijk tijd nodig om de sensor naar zijn volgende positie te verplaatsen. Het enige alternatief is om niet met 1/125e seconde en ISO100 te fotograferen, maar met 1/1000e seconde en 1600 ISO. Daarmee introduceer je echter ruis, en dat vermindert de beeldkwaliteit die je hiermee juist wilde verhogen.

Hoe serieus is dit probleem? Behoorlijk serieus. Als je landschappen fotografeert tijdens het ‘gouden uurtje’ in de vroege ochtend, zal je sluitertijd vaak niet hoger liggen dan 1/15e seconde of zelfs nog langer. Ga je dan acht opnamen maken om die te combineren, dan wordt de gecombineerde sluitertijd een halve seconde of langer. Voor de meeste landschapsfoto’s is dat wel degelijk een probleem. Ieder takje en ieder blaadje dat slechts heel lichtjes beweegt in de wind wordt dan onscherp. Maar zou je dan geen ‘deghosting’ software kunnen gebruiken, net als bij HDR? Ja, dat kan, maar daarbij gebruik je de informatie van één enkel beeld op de plekken die ‘deghosted’ moeten worden, dus heb je op die plekken weer de oorspronkelijke 16 Mpixel resolutie terug… Het resultaat zou een opname zijn die deels wel dezelfde gedetailleerdheid heeft als een echte 40 Mpixel sensor geeft, maar op andere plekken een veel lagere detaillering. Dat is natuurlijk beter dan alles in 16 Mpixel resolutie, maar niet zo goed als alles in 40 Mpixel resolutie.